Leerlingen smalltalk aanleren is van groot belang

In het nakende schooljaar mag smalltalk niet in het illustere rijtje van de encyclopedieën, flippo’s en floppy discs komen. In tegenstelling tot die drie zaken die nu al geen belletje meer doen rinkelen bij de jeugd, heeft een informeel gesprek namelijk geen volwaardig digitaal alternatief. Samsungs recente Techonomics-onderzoek naar de gebruiken, gewoonten en behoeften van Belgen op vlak van technologie, toont aan dat Belgen digitaal competent genoeg zijn om met hun vrienden en familie digitaal te communiceren. Zo contacteren we onze familie vaker via sms, sociale netwerken en/of e-mail dan face to face met elkaar te praten.

De Vlaamse overheid beseft gelukkig dat smalltalk één van de zaken is die uw kind moet leren op school. In december 2018 legde ze in eindtermen vast wat leerlingen minimaal moeten kunnen en kennen aan het einde van de eerste graad middelbaar onderwijs. De concrete invulling van die nieuwe eindtermen gebeurde op basis van zestien sleutelcompetenties waaronder naast ‘digitale competentie en mediawijsheid’ ook ‘sociaal-relationele competenties’.

Technologieën kunnen ons dan wel ‘redden’ uit bepaalde sociaal ongemakkelijke situaties – lees: familiefeesten – maar oefening baart kunst. Idealiter kunnen jongeren later in een situatie die vraagt om smalltalk zoals een ontmoeting op de werkvloer met collega’s en klanten meer dan stamelen “’t Is toch wreed warm hé, de laatste tijd?”. Op de vraag ‘Hoe communiceert u het vaakst met uw vrienden?’ in het Technonomics-onderzoek moesten face to face en persoonlijk contact het afleggen tegen sms en bleef het maar nipt telefoongesprekken, sociale netwerken en messaging-apps voor. Hoe jonger de respondent, hoe populairder die laatste twee.

Technologische vooruitgang heeft ons leven sterk beïnvloed, maar we – en in het bijzonder de digital natives die zich opnieuw met gezonde tegenzin naar de schoolbanken begeven – moeten er wel voor zorgen dat onze sociaal-relationele competenties hier niet de dupe van worden. Zo raken woorden als telefoonangst, de vrees om te bellen of zelf gebeld te worden, stilaan ingeburgerd. Niet alleen vervelend voor de persoon in kwestie, maar ook geen aantrekkelijke eigenschap voor een werkgever.

Een digitale (her-)opvoeding waar jongeren leren om bewuster om te gaan met digitale hulpmiddelen dringt zich dan ook stilaan op. Enkel zo kunnen jongeren hun interpersoonlijke vaardigheden ontwikkelen. Hulpmiddelen als schermtijdapps, in-traffic-reply en instellingen voor niet-storen kunnen hier een rol in spelen.

Een cruciale rol is vanaf maandag opnieuw weggelegd voor de duizenden leerkrachten.  De eindtermen van de Vlaamse overheid liggen wel vast, maar het zijn de leerkrachten die bepalen hoe hun leerlingen – uw zonen en dochters – die eindtermen bereiken. Leraars en leraressen kunnen daarvoor terugvallen op de leerplannen die de onderwijsverstrekkers (Katholiek Onderwijs Vlaanderen, GO!, OVSG en  POV) opstelden. Aan hen om hun klassen onder andere de nodige dosissen ‘digitale competentie en mediawijsheid’ en ‘sociaal-relationele competenties’ bij te brengen. Mensen zijn namelijk geen robots: zelfs in tijden van digitalisering kan technologie smalltalk en interpersoonlijke vaardigheden nooit vervangen.