Jak rozwijać kompetencje przyszłości u dziecka, kreatywnie spędzając czas w domu

Spędzanie dłuższego czasu w domach może spowodować, że powoli wyczerpuje się nam zasób pomysłów na ciekawe i rozwijające aktywności dla naszych pociech. Co zrobić, aby nasze propozycje zabaw były zarazem przemyślane i zaplanowane w taki sposób, aby kształtowały kompetencje potrzebne w życiu codziennym oraz uprzyjemniały wspólnie spędzony czas? Oto kilka podpowiedzi zabaw, do których możemy wykorzystać zgromadzone w domu materiały oraz przykłady kilku aplikacji, które pozwolą wyzwolić naszą kreatywność.

Nasze działania nie muszą być zwykłą “zapchajdziurą”. W sposób przyjemny i konstruktywny kształtować u dzieci – tzw. kompetencje przyszłości, do których możemy zaliczyć m.in.:

• kompetencje cyfrowe, w skład których wchodzą umiejętności wykorzystania technologii do uczenia się, zarządzania czasem, komunikacji na odległość, tworzenia aplikacji i cyfrowych zasobów
• kompetencje społeczne, które pomogą naszym dzieciom w komunikowaniu się z innymi, wesprą ich podczas pracy w zespole, ale również pomogą w osiąganiu wewnętrznego dobrostanu
• kompetencje poznawcze, dzięki którym nasze dziecko będzie ciekawe świata, nie będzie się bało stawiać pytań i szukać na nie odpowiedzi, będzie kreatywne i wszechstronne, będzie umiało krytycznie i odważnie podejść do sytuacji, które go otaczają.

Zaplanowane przez nas aktywności będą uzależnione od tego, czym dysponujemy w domu, czyli jakie mamy warunki sprzętowe, zasoby – czyli wszystko co mamy pod ręką, także, a może przede wszystkim tzw. “śmieci”, którym możemy nadać drugie życie – narzędzia, materiały plastyczne itd. Warto jednak pamiętać, aby nie zrażać się faktem nieposiadania potrzebnych materiałów. Wychodźmy poza schematy myślowe, starajmy się modyfikować różne pomysły, bo w ten właśnie sposób uczymy właśnie nasze dzieci rozwiązywania problemów. Pamiętajmy, że zawsze jest jakieś wyjście z sytuacji.

GRY PLANSZOWE

Aktywnością, która wszechstronnie rozwija dziecko i ma walor nie tylko edukacyjny, ale także społeczny, jest np. tworzenie własnych gier planszowych. Zapewne w te, które macie w domu, graliście już tyle razy, że mogły się już trochę znudzić. W takim razie wymyślmy swoją własną grę planszową. Będziemy do tego potrzebowali duży arkusz papieru, kolorowe karteczki typu post-it lub inne wycięte z kolorowych kartek, kolorowe gazety, flamastry, farby, kredki, klej i nożyczki. Jeśli wasza gra będzie przypominała te, które macie w domu – nic nie szkodzi – wtedy zabawimy się w modyfikowanie istniejącej gry. Opracujcie najpierw plan realizacji waszego projektu pod tytułem “planszówka”. Planowanie to bardzo ważny etap – mamy wtedy szansę zapisać nasze pomysły, oczekiwania, potrzebne materiały, rozdzielić zadania itd. To prawdziwa praca projektowa w zespole!

Gry mogą zawierać element edukacyjny np. pytania, łamigłówki, zadania matematyczne czy informacje dotyczące jakiegoś tekstu, umieszczone na polach funkcyjnych, tak jak poniżej w grze stworzonej do książki “Anaruk, chłopiec z Grenlandii”. Oczywiście to też jest pole do popisu dla dzieci, które poprzez przygotowywanie treści np. zadań do gry zdobywają konkretną wiedzę i umiejętności.

Pamiętajcie, że przy projektowaniu własnych gier proces tworzenia jest najważniejszy – ustalanie reguł, zasad, opracowywanie mechaniki gry, następnie testowanie gry i modyfikowanie tego, co wymyśliliśmy… Odrobina cierpliwości, determinacji i wspólnej pracy to gwarancja sukcesu w postaci gotowej, grywalnej planszówki.

ZOSTAŃ MALARZEM – OFFLINE

Inną aktywnością pobudzającą kreatywność u dzieci jest tworzenie ciekawych prac plastycznych opartych na twórczości wielkich artystów – takich jak Mondrian, Picasso, Kandinsky czy Monet.

Warto zaprzyjaźnić się z platformą społecznościową Pinterest, na której można znaleźć mnóstwo inspiracji do takich działań. Po wpisaniu słów kluczowych np. art project for kids lub famous artist for kids znajdziemy całą masę ciekawych projektów, które mogą uprzyjemnić czas zarówno nam, jak i naszym pociechom na długie popołudnia. Te działania z artystami warto podeprzeć pigułką wiedzy o samych malarzach, które można znaleźć na przykład w  książce pt. “Gwiaździsta noc Vincenta i inne opowieści. Historia sztuki dla dzieci”. Książka pełna jest pięknych grafik jak i różnych historii o malarzach, napisana w przystępny sposób, wprost dla naszych milusińskich.

ZOSTAŃ MALARZEM – ONLINE

Ciekawym połączeniem sztuki i technologii może być wykorzystanie motywu fresku “Stworzenie Adama” autorstwa Michała Anioła do stworzenia zdjęć wybranego fragmentu malowidła a mianowicie dłoni. Dzieciaki mogą zaaranżować same tło, sposób ustawienia dłoni np. mamy i taty, a następnie wykonać zdjęcie telefonem, które potem przy użyciu filtrów wystylizujemy na stare malowidło. Wiele smartfonów posiada już automatycznie wbudowane filtry, więc nie ma konieczności instalowania aplikacji, ale można też skorzystać ze Sklepu Play i pobrać aplikacje, takie jak Picas – Art Photo Filter, dzięki której można bardzo prosty sposób zamienić zwykłe zdjęcie w artystyczne dzieło.

APLIKACJE POBUDZAJĄCE KREATYWNOŚĆ

 Istnieje mnóstwo ciekawych aplikacji wyzwalających kreatywność u dzieci. Przedstawię Wam trzy, moim zdaniem najciekawsze.

1. ChatterPix to aplikacja, która sprawi, że nasze zdjęcia przemówią. Wystarczy pobrać aplikację, zrobić zdjęcie, zaznaczyć linię ust i nagrać wiadomość, a następnie wysłać ją do kogoś w formie życzeń. Wielu nauczycieli, których znam, wykorzystuje tę aplikację do przekazywania informacji podczas zdalnego nauczania. Np. jakiś pluszak może opowiedzieć zagadkę, przeczytać zadanie matematyczne albo zadać pytanie, na które dzieci będą musiały odpowiedzieć.

2. Kolejną aplikacją jest Toontastic – aplikacja pozwalająca tworzyć swoje własne trójwymiarowe komiksy, historyjki i opowiadania. Można w niej skorzystać z gotowych postaci, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby narysować własną postać i nagrać do niej swój głos.

3. Ostatnią, ale moim zdaniem najciekawszą, bo rozwijającą nie tylko wyobraźnię, ale również umiejętności programistyczne, jest aplikacja Scratch Jr.

To bardzo proste narzędzie przeznaczone dla młodych adeptów nauki programowania, nie wymaga od Waszych pociech umiejętności czytania i pisania, jest bardzo intuicyjne i zachęcające do działania. W kilka chwil możemy stworzyć historyjkę, w której przy pomocy prostych bloczków zaprogramujemy naszych bohaterów, aby poruszali się po scenie, wydawali dźwięki, a nawet wchodzili w interakcję z innymi bohaterami.

TROCHĘ NAUKI W FORMIE ZABAWY

 Po aktywnościach z wykorzystaniem sprzętu, czas na aktywności techniczno-naukowe. W skład takich działań wchodzą m.in. eksperymenty i doświadczenia. Możemy spróbować zasiać rośliny i obserwować jak rosną. Jeśli do dwóch doniczek posiejemy dwa takie same nasiona i jedną doniczkę przykryjemy odciętą plastikową butelką, stworzymy w ten sposób szklarnię. Taki eksperyment pozwoli nam obserwować, w której doniczce szybciej wyrośnie roślina.

Więcej ciekawych doświadczeń można znaleźć na przygotowanym przeze mnie Padlecie: https://padlet.com/apanaski/znaukazapanbrat, w którym zebrane są strony internetowe z aktywnościami o charakterze naukowym.

Jednym z ciekawszych zadań, jakie zazwyczaj proponuję dzieciakom, jest sprawdzanie siły odśrodkowej. Będzie Wam do tego potrzebna oprawka ze starego długopisu, sznurek, gumka i klucze. Przeciągnijcie sznurek przez oprawkę i na jednym końcu zawiążcie gumkę, a na drugim końcu klucze. Następnie dajcie to dziecku do ręki i poproście, aby trzymając jedynie za oprawkę długopisu, gdzie klucze są na dole a gumka na górze, “podniósł” klucze do góry. Aby tak się stało, należy zacząć kręcić tą oprawką, tak aby wprawić w ruch gumkę, która obracając się na boki zacznie zataczać coraz większe koła, a tym samym podciąga klucze do góry. Przećwiczcie najpierw sami 🙂

Dziecko jest ze swej natury twórcze, ciekawe świata, lubi eksplorować i poznawać nowe rzeczy. Aby pozostało kreatywne i w taki sposób podchodziło w życiu do pojawiających się na jego drodze wyzwań, najważniejsze abyśmy tej twórczej energii w nim nie tłumili. Dawanie przestrzeni do swobody działania, do eksperymentowania, do pomyłek i modyfikacji, to najlepsze co możemy zrobić, aby wspierać dziecko w tej drodze ku kreatywności. Nie musimy wcale organizować dziecku planu dnia od a do z i proponować mu dziesiątek pobudzających zabaw. Nuda też wyzwala kreatywność, dlatego czasem bez wyrzutów sumienia pozwólcie na nią swoim pociechom.

Autorką tekstu jest Joanna Apanasewicz – nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej i członkini grupy Superbelfrzy RP i Superbelfrzy Mini. W 2018 r. znalazła się na „Liście 100 osób mających wpływ na rozwój kompetencji cyfrowych w Polsce”. Joanna jest autorką publikacji i scenariuszy z wykorzystaniem nowoczesnych metod nauczania (w tym TIKu) oraz programowania w klasach młodszych. Prowadzi także blogi maliprogramisci.blogspot.com oraz apanaski.blogspot.com. Jest autorką książki pt. „Zrób to sam/a. Dydaktyczne pomoce (niemal) z niczego”.