Samsungs Missing Masterpieces brengt iconische verloren kunstwerken samen in een poging om ze terug te vinden

• 12 verloren meesterwerken van een aantal van de meest bekende kunstenaars ter wereld, zoals Van Gogh, Cézanne en Monet, worden getoond op The Frame. Deze verzameling werd samengesteld in samenwerking met Dr. Noah Charney en de Association for Research into Crimes Against Art.
• Alle kunstliefhebbers en amateurdetectives kunnen helpen in de zoektocht naar de meesterwerken door tips, theorieën of aanwijzingen te delen via #MISSINGMASTERPIECES.

Samsung kondigt vandaag de lancering van de tentoonstelling ‘Missing Masterpieces’ aan, een digitale collectie van een aantal van de meest iconische en intrigerende verloren kunstwerken ter wereld. De collectie toont werken die nergens in het echt te zien zijn en waarvan gevreesd wordt dat ze voor altijd verloren zijn. Ze zijn voor de eerste keer samengebracht, zodat iedereen er van kan genieten en ter ondersteuning van het werk om ze terug te vinden.

Eén van deze werken is ‘Zicht op Auvers-sur-Oise’ van Paul Cézanne, dat verdween toen inbrekers gebruik maakten van de festiviteiten op oudejaarsavond 1999 om het schilderij in filmische stijl te stelen. Ze klommen op aangrenzende steigers, sloegen een dakraam in, gebruikten een touwladder en maskeerden hun route met een rookbom. Een ander werk is ‘Chloe & Emma’ van Barbora Kysilkova dat op klaarlichte dag gestolen werd uit een museum in Noorwegen. De dieven verwijderden meer dan 200 spijkers om het doek uit de lijst te halen en lieten de lijst in onberispelijke staat achter.

Ons leven speelt zich steeds meer virtueel af. De kracht van technologie om mensen samen te brengen is nog nooit zo duidelijk geweest. De tentoonstelling ‘Missing Masterpieces’ toont een aantal van de meest opvallende verloren schilderijen van wereldberoemde kunstenaars zoals Van Gogh, Cézanne en Monet. Hierdoor kan iedereen genieten van deze prachtige kunstwerken, die misschien nooit teruggevonden worden, en er meer over te weten komen.

De pandemie heeft een aanzienlijke impact op kunst en cultuur in heel Europa. Elk jaar wordt er kunst ter waarde van miljoenen euro’s gestolen, maar alleen al tijdens de lockdown werden minstens zes werken gestolen. Eén daarvan is ‘Lentetuin’ van Van Gogh, dat gestolen werd op wat de 167ste verjaardag van de kunstenaar geweest zou zijn.

Om speurders te helpen om deze prachtige verloren werken terug te vinden, kunnen kunstliefhebbers en amateurdetectives tips, theorieën en aanwijzingen die ze ontdekken delen met @SamsungNederland (Instagram), @SamsungNL (Twitter) of @SamsungNederland (Facebook) en via #MISSINGMASTERPIECES om op die manier samen bewijs te verzamelen.

“Iedereen moet van kunst kunnen genieten. Wij hebben een collectieve verantwoordelijkheid om onze cultuur te beschermen en voor toekomstige generaties te bewaren”, vertelt Tonnie van Schijndel, Senior Marketing Manager TV & Audio bij Samsung Benelux. “Daarom lanceren we Missing Masterpieces, zodat een zo groot mogelijk publiek kan genieten van waardevolle werken die we misschien nooit meer zullen terugzien. The Frame is een belichaming hiervan. The Frame helpt kunst te democratiseren en is zowel een TV als een venster naar de wereld van de kunst.”

The Frame is geen gewone TV. Met zijn unieke kaderachtige ontwerp functioneert hij als een multimediaplatform voor kunst. Wanneer hij niet in gebruik is, gaat hij volledig op in het decor. Vanaf het moment dat de TV uitgeschakeld wordt, gaat de Art Mode aan: het voorheen lege, zwarte scherm verandert in een galerij met de mooiste kunstcollecties ter wereld. De TV is uitgerust met een QLED-scherm, zodat de kleuren van de originele kunstwerken in high definition weergegeven kunnen worden. Alle 12 kunstwerken in de ‘Missing Masterpieces’-tentoonstelling zijn gratis beschikbaar voor The Frame-gebruikers via de Art Store catalogus. De waardevolle werken kunnen ook online door iedereen bekeken worden via https://www.samsung.com/nl/explore.

De tentoonstelling werd samengesteld in samenwerking met Dr. Noah Charney, een gerenommeerd expert in kunstcriminaliteit en oprichter van de Association for Research into Crimes Against Art (ARCA). De collectie bevat prachtige meesterwerken die wetshandhavingsinstanties overal ter wereld proberen terug te vinden.

“Voor je aan een puzzel begint, wil je graag alle stukjes hebben, nietwaar?”, vraagt Dr. Noah Charney, oprichter van ARCA. “Dat is net zo voor een misdaad of een mysterieuze verdwijning. Van tegenstrijdige berichtgeving in de media tot speculatie op Reddit, er zijn allerlei aanwijzingen, maar de hoeveelheid informatie is overweldigend. Hier kunnen technologie en sociale media helpen door mensen samen te brengen om te helpen bij de zoektocht. Het is mogelijk dat een onschuldige tip online de sleutel blijkt te zijn die het raadsel oplost.”

De tentoonstelling ‘Missing Masterpieces’ is ruim drie maanden (12 november – 10 februari 2021) virtueel te bezoeken. Meer informatie vind je in de Art Store of op de website van Missing Masterpieces via https://www.samsung.com/nl/explore.

Noot voor de redactie

Alle 12 kunstwerken in de tentoonstelling ‘Missing Masterpieces’ zijn gratis beschikbaar voor The Frame-gebruikers via de Art Store.

Missing Masterpieces is beschikbaar in 29 Europese landen: Albanië, België, Bosnië, Bulgarije, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Kosovo, Kroatië, Letland, Litouwen, Macedonië, Montenegro, Nederland, Noorwegen, Portugal, Roemenië, Servië, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden.

1.Lentetuin, de pastorietuin te Nuenen in het voorjaar (1884), Vincent Van Gogh

Voor het laatst gezien in Nederland

Van Gogh schilderde dit zicht op de achtertuin van de pastorie van zijn vader in maart 1884 toen hij bij zijn ouders woonde. De stijl en kleuren wijzen erop dat dit één van zijn vroegste werken is. Een in het zwart geklede vrouw loopt weg, draait zich om en kijkt in de richting van het huis, met de oude kerk in de verte. De pastorie en de tuin bestaan nog steeds in Nuenen, Nederland. Het schilderij is echter verdwenen. In een overval op 30 maart 2020 werd het gestolen op de 167ste verjaardag van Van Gogh. Het is nog niet teruggevonden, maar we hopen dat het één van de vele teruggevonden werken zal zijn.

2.Portret van Dr. Gachet (1884), Vincent Van Gogh

Voor het laatst gezien in de Verenigde Staten

Portret van Dr. Gachet is één van de beroemdste werken van Van Gogh. Van Gogh en de dokter raakten bevriend in 1888, toen Van Gogh zich liet opnemen in een instelling na een inzinking waarbij hij een deel van zijn oor afsneed. In het begin klikte het niet tussen Van Gogh en Gachet. Van Gogh schreef in een brief aan zijn broer Theo: “Die man is zieker dan ik… Wanneer een blinde een andere blinde leidt, vallen ze niet allebei in de greppel?” Twee dagen later, in een brief naar zijn zus, schreef hij echter iets heel anders: “Ik heb een echte vriend gevonden in Dr. Gachet, zoiets als een andere broer, zo lijken we fysiek en ook mentaal op elkaar.” Dit kunnen we ook zien in het portret, dat een zekere fysieke gelijkenis vertoont met de kunstenaar. Op 15 maart 1990 kocht de Japanse zakenman Ryoei Saito het voor 82,5 miljoen dollar. Later verklaarde hij dat hij na zijn dood samen met het werk gecremeerd wilde worden. Het werk zou zich nu in een Zwitserse privécollectie bevinden, maar werd niet meer gezien sinds 1990.

3.De kunstschilder op weg naar zijn werk, Vincent Van Gogh

Voor het laatst gezien in Duitsland

Dit olieverfschilderij uit 1888 van Vincent van Gogh, mogelijk een zelfportret gemaakt tijdens zijn verblijf in Arles, vertoont de techniek waarmee Van Gogh het meest bekend werd: het veelvuldig gebruik van impasto, dikke klodders verf die er een bijna beeldhouwkundige dimensie aan geven. Er wordt aangenomen dat dit werk per ongeluk vernietigd werd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het bevond zich namelijk in het Kaiser-Friedrich Museum in Magdeburg, Duitsland, dat getroffen werd door een afgedwaalde bom van de Geallieerden tijdens een luchtaanval. Er worden vaak schilderijen van Van Gogh gestolen, vooral in Nederland. In 1991 werden er 20 werken gestolen uit het Van Gogh Museum in Amsterdam, samen goed voor een geschatte waarde van ongeveer 500 miljoen dollar. In 2002 werden twee schilderijen van Van Gogh gestolen uit hetzelfde museum en later, in 2016, teruggevonden in het huis van een spilfiguur van de maffia buiten Napels.

4.Witte eend, Jean-Baptiste Oudry

Voor het laatst gezien in het Verenigd Koninkrijk

Oudry stond bekend als de hofschilder van Lodewijk XV. Hij schilderde voornamelijk portretten, maar zijn passie lag bij stillevens met fruit en dieren. Dit 19e-eeuwse stilleven werd geschat op 8 miljoen dollar en werd in 1992 gestolen uit de collectie van de markies van Cholmondeley in Houghton Hall in Norfolk, Engeland.

Sommige onderzoekers denken dat het in handen is gekomen van een zigeunerbende in de regio. Criminelen stelen soms in de veronderstelling dat ze een criminele kunstverzamelaar zullen vinden, zoals in films. Maar in plaats van aan de muur van een schurk in de woonkamer te hangen, zei een voormalige politie-informant dat het schilderij verborgen was op de zolder van een afgelegen, vervallen huis in de heidevelden buiten Newcastle. Het wacht nog steeds om gevonden te worden.

5.Zicht op Auvers-sur-Oise, Paul Cézanne

Voor het laatst gezien in het Verenigd Koninkrijk

Cézanne was een revolutionair figuur in de kunstgeschiedenis. Hij ontwikkelde een geestverruimende stijl die totaal verschilde van wat voorafging en een inspiratiebron was voor diegenen die na hem kwamen. Hij was bijzonder bedreven in het ombuigen van het perspectief voor een dramatisch effect, zoals we kunnen zien in deze landschapsstudie van een groep huizen op het platteland. De jacht op de dieven is geopend! Dit schilderij werd namelijk gestolen uit het Ashmolean Museum in Oxford, op een manier die niet onderdoet voor een film. De dieven profiteerden van de millenniumfestiviteiten tijdens oudjaar 1999 en klommen via een stelling op het dak, braken door de glazen lichtkoepel en gleden via een touwladder naar beneden waarbij ze hun bewegingen verborgen met behulp van een rookbom. Toen ze binnen waren, blies een draagbare ventilator de rook rond zodat er niets te zien was op de camera’s. Het alarm ging af, maar het veiligheidspersoneel dacht dat er brand was vanwege de rook en belde de brandweer in plaats van ter plaatse te komen. Dit gaf de dieven genoeg tijd om te ontsnappen.

6.Laatste oordeel (1908), William Blake

Voor het laatst gezien in het Verenigd Koninkrijk

William Blake, een grote multi-getalenteerde mysticus van de Britse kunst, was een briljante schilder, uitgever en meer. Zijn poëzie wordt nog steeds gelezen door schoolkinderen over de hele wereld (Tiger, Tiger Burning Bright).

Geïnspireerd door Michelangelo’s fresco van het ‘Laatste Oordeel’ in de Sixtijnse Kapel, toont Blake’s verloren enorme schilderij de doden die opstaan om voor eeuwig naar de hemel of de hel te worden gestuurd. Hij beweerde zijn hele leven onderworpen te zijn geweest aan ‘visioenen’, veel van zijn schilderijen en gedichten waren daarvan uitingen. In deze versie van het verloren gegane Laatste Oordeel, geschilderd in 1808, staan de figuren symbool voor ideeën en zouden ze waarschijnlijk levend zijn geweest. Gepland als het middelpunt van zijn grote tentoonstelling, in 1810, werd de tentoonstelling geannuleerd en is dit werk, samen met vele andere werken die moesten worden tentoongesteld, verloren gegaan.

7.Zomer (ca. 1644), David Teniers de Jonge

Voor het laatst gezien in Portugal

Een allegorie is in de beeldende kunst een symbolische voorstelling waarbij een idee of abstract begrip (bijvoorbeeld deugden en ondeugden) wordt verbeeld door één of meer personificaties, personen en concrete zaken. Waar de kunstenaar wil dat jij, de kijker, proactief bezig bent met het kunstwerk en de betekenis ervan probeert te ontcijferen.

‘Zomer’ komt uit een serie genaamd ‘Allegorieën van de vier seizoenen’, vier schilderijen van de Nederlandse kunstenaar David Teniers de Jonge. Deze allegorische reeks, die vooral bekend staat om het schilderen van schunnige taferelen in tavernes, is een nuchter vertrek. We zien arbeiders tarwe oogsten op een warme dag, een collectief beeld dat bedoeld is om aan de zomer te denken. Teniers schilderde verschillende versies van de serie; er is echter één versie van Zomer gestolen uit het Museu Nacional de Arte Antiga in Portugal in 1974 en het streven om het terug te krijgen is nog altijd actueel.

8.Charing Cross-brug en 9. Waterloo-brug (1899-1904), Claude Monet
Voor het laatst gezien in het Verenigd Koninkrijk, Roemenië en Nederland

Monet schilderde 37 versies van Charing Cross Bridge en minstens 40 versies van Waterloo Bridge. Hij was gefascineerd door schilderstudies over hoe licht zijn onderwerpen beïnvloedt en verandert. En zou herhaaldelijk terugkeren om de verschillende seizoenen vast te leggen, elk met subtiele verschillen. De versies in focus zijn twee van de schilderijen die in oktober 2012 zijn gestolen uit de Kunsthal in Rotterdam. De moeder van een van de veroordeelde dieven beweerde dat de ‘Waterloo Bridge’ een van de gestolen schilderijen was die ze in haar kachel in Roemenië had verbrand. Een gruwelijke poging om bewijsmateriaal tegen haar zoon te vernietigen. De politie vond wel sporen van pigment in haar kachel, maar niet genoeg om haar beweringen te verifiëren.

10.Landschap (1971), József Lampérth Nemes

Voor het laatst gezien in Hongarije

Dit prachtige landschapsschilderij van de Hongaarse kunstenaar József Lampérth Nemes was een van de twee werken in privébezit die vermist werden in een opslagplaats van het MODEM Centrum voor Moderne en Hedendaagse Kunst in Debrecen, Hongarije. Kunstdiefstal wordt vaak gezien in termen van filmische museumovervallen, en er zijn veel voorbeelden die passen bij deze nogal romantische indruk. Met tienduizenden kunstdiefstallen die elk jaar worden gemeld (om nog maar te zwijgen van niet-gerapporteerde), zijn archieven en magazijnen populaire doelwitten, aangezien het maanden kan duren voordat iemand het opmerkt.

Werken in opslag vereisen echter gespecialiseerde kennis om te lokaliseren. Een diefstal als deze suggereert dat de dieven van tevoren wisten wat ze zochten. Hoewel kunstdiefstal in opdracht buitengewoon zeldzaam is, vraagt men zich in deze zaak af of dit het geval is geweest.

11.Mythologische scene met een jonge Bacchus, Jacob Jordaens (Foto Archief van Muzeum Sztuki,

Łódź)

Voor het laatst gezien in Polen

Dit schilderij van de grote Vlaamse oude meester Jacob Jordaens was één van de duizenden schilderijen die gestolen werden in Polen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jordaens werd erg beïnvloed door Rubens, die een generatie ouder was en ook uit Antwerpen afkomstig was. Deze invloed is terug te vinden in alle aspecten van het werk van Jordaens. Bacchus, de god van de landbouw, wijn en vruchtbaarheid, wordt afgebeeld als een jong kind, omringend door Maenaden (vrouwelijke nimfen) en saters (half-mens, half-geit). Polen had buitengewoon rijke verzamelingen cultureel erfgoed die jammer genoeg gedecimeerd werden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Nazi’s hadden een speciale eenheid voor kunst- en archiefdiefstal, het ERR. Toen zij zich moesten terugtrekken, maakte ook het Russische leger zich schuldig aan kunstroof. Hoewel er veel kunstwerken teruggevonden en teruggebracht werden, zijn er ook veel die nog steeds verloren zijn. Dit schilderij van Jordaens is hier één van. Het werd meegenomen uit het J. K. Bartoszewicz Museum voor Kunst en Geschiedenis in Lodz. Het is onbekend waar het zich nu bevindt.

12.Chloe & Emma, Barbora Kysilkova

Voor het laatst gezien in Noorwegen

Kort nadat Barbora Kyslikova naar Oslo verhuisde, werden twee van haar belangrijkste kunstwerken gestolen. Haar stukken werden pas onlangs wereldberoemd, toen haar documentaire, ‘The Painter and the Thief’, in première ging op het Sundance Film Festival 2020. Het is het waargebeurde verhaal van hoe ze een onwaarschijnlijke vriendschap ontwikkelde met een jonge man die haar schilderijen stal.

Haar oversized, fotorealistische werken hadden een beperkt publiek buiten Noorwegen – totdat deze veelgeprezen film uitkwam – wat betekent dat de diefstal eerder een daad van passie was, niet een poging om winst te maken. De meeste dieven weten niets van kunst die ze nemen, maar zien het alleen als een draagbaar, waardevol handelsartikel. Dit geval is ook ongebruikelijk omdat de aangehouden dieven beweren zich niets te herinneren van wat ze met de schilderijen hebben gedaan, omdat ze zo ‘onbekwaam’ waren.